Waarom mest ook wel ‘bruin goud’ wordt genoemd

Als je aan mest denkt, denk je waarschijnlijk niet direct aan innovatie of duurzaamheid. Toch speelt mest een steeds belangrijkere rol in de energietransitie, al is dat letterlijk en figuurlijk nog niet heel zichtbaar. Mest wordt namelijk steeds vaker ingezet als grondstof voor de productie van hernieuwbare brandstoffen zoals Bio-CNG (biogas).

In deze blog lees je waarom mest ook wel het ‘het bruine goud’ wordt genoemd, wat er in Nederland mee wordt gedaan en kijken we in Duitsland wat er nog meer mogelijk is.

Van organisch afval naar biobrandstof?

Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar feitelijk wordt het vergisten van biologisch afval tot biogas al tientallen jaren gedaan. Bijvoorbeeld door afvalverwerkers zoals Omrin, die verantwoordelijk is voor het inzamelen van huisafval van 1,7 miljoen Nederlanders. Hiervoor wordt het organisch afval gescheiden van de rest en in een monovergister opgewaardeerd tot biogas.

Minder bekend voor het grote publiek is dat hiervoor ook mest kan worden ingezet van bijvoorbeeld koeien, kippen en paarden. Mestvergisting is een proces waarbij biogas wordt gewonnen uit dierlijke mest, vaak in combinatie met ander organisch restmateriaal zoals slib of landbouwafval.

Dit biogas wordt vervolgens opgewaardeerd tot Bio-CNG: een 100% hernieuwbare brandstof die gebruikt kan worden in voertuigen – van personenauto’s tot vrachtwagens De CO₂-uitstoot is minimaal 90% lager dan bij fossiele alternatieven. En omdat het gas lokaal kan worden geproduceerd, versterkt het ook nog eens de regionale economie én de circulaire landbouw.

En het wordt nog mooier: het droge product dat overblijft na het vergisten van dierlijke mest of plantaardige reststoffen kun je ook weer gebruiken. Dit product wordt ook wel digestaat genoemd en kun je gebruiken om het land te bemesten.

Het mestprobleem in Nederland

Het is algemeen bekend dat Nederland structureel kampt met een overschot aan dierlijk mest. Door de intensieve veehouderij en steeds striktere milieuregels mag er minder mest worden uitgereden op het land. Hierdoor ontstaat er jaarlijks een overschot van miljoenen tonnen.

In plaats van deze mest te zien als een probleem, kunnen we het benutten als energiebron. Toch blijft de inzet van mest voor biogasproductie in Nederland achter. Volgens CBS-cijfers uit 2024 wordt nog altijd te veel mest geproduceerd, terwijl er slechts een klein percentage wordt benut voor vergisting.

Ook de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland geeft aan dat slechts zo’n 200 van de ruim 50.000 agrarische bedrijven een actieve rol spelen in mestvergisting - een duidelijk teken dat het potentieel nog grotendeels onbenut blijft.

Duitsland loopt voorop

Als we over de grens kijken zien we dat het wel degelijk anders kan. In Duitsland stimuleert de overheid al sinds het begin van de jaren 2000 de productie van biogas, waaronder uit mest. Inmiddels telt het land meer dan 9.500 biogasinstallaties (!), waarvan een aanzienlijk deel draait op dierlijke mest (bron: Fachverband Biogas). 

De resultaten zijn best indrukwekkend:

• Duitsland produceerde in 2022 ongeveer 95 TWh aan biogas, bijna 10x zoveel als Nederland.
• Door mestvergisting wordt jaarlijks meer dan 20 miljoen ton CO₂-uitstoot vermeden. Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van circa 125.000 huishoudens.
• Biogas is goed voor ongeveer 5% van de totale elektriciteitsproductie.

Volgens het Statistical Report 2023 van de European Biogas Association behoort Duitsland tot de absolute koplopers in Europa. Hun succes is onder andere te danken aan stabiel beleid, aantrekkelijke subsidiemodellen (zoals de EEG-subsidie) en goede samenwerking tussen boeren, technologiebedrijven en overheden.

Nederland komt in beweging

Hoewel Nederland nog een inhaalslag moet maken, zijn er steeds meer initiatieven die laten zien dat het potentieel van mest wordt herkend:

• Jumpstart: een samenwerking tussen FrieslandCampina en Rabobank om melkveehouders te helpen bij de installatie van monomestvergisters.
• Oxe Geeft Gas: een lokaal initatief in Oxe, nabij Deventer. Hier produceren vijf melkveehouders zelf biogas die door nabijgelegen afnemers wordt afgenomen.
• Biovergister Sustenso: deze biovergister in Alkmaar gebruikt groene reststromen van agrariërs zoals cacaoresten, graanresten en bermgras.

Ook vanuit de politiek komt er meer steun. In het Klimaatakkoord is vastgelegd dat groengas, waaronder gas uit mest, een cruciale rol speelt in de verduurzaming van woningen en mobiliteit. De ambitie? In 2030 maar liefst 2 miljard m³ groengas per jaar, waarvan een aanzienlijk deel uit mest moet komen.

Om dit mogelijk te maken, is er ook meer financiële steun beschikbaar. Via de SDE++ regeling kunnen ondernemers subsidie aanvragen voor de productie van hernieuwbare energie uit mestvergisting.

Een gouden kans voor de toekomst

Mest is geen afvalproduct – het is een onbenut potentieel. Door in te zetten op biogasproductie uit mest slaan we meerdere vliegen in één klap: we verminderen de CO₂-uitstoot, lossen het mestoverschot op, versterken de circulaire economie én voorzien voertuigen van schone brandstof.

OG Clean Fuels gelooft in deze circulaire toekomst. We werken samen met lokale en internationale partners om Bio-CNG bereikbaar te maken voor iedereen die wil bijdragen aan een duurzamer mobiliteitsbeleid. Want wat vandaag nog wordt gezien als afval, kan morgen het bruine goud van de energietransitie zijn.

Wil je weten wat Bio-CNG voor jouw bedrijf of wagenpark kan betekenen? Neem dan contact met ons op via info@ogcleanfuels.com. Samen kijken we naar een oplossing die past bij jouw duurzaamheidsdoelen én je dagelijkse routes.